غده تیروئید: بیماریها و روشهای تشخیص آزمایشگاهی در دام کوچک
محورهای موضوعی :
مائده قاری
1
(دانشجو)
نیلوفر عابدی
2
(دانشجو)
محمد حیدرپور
3
(عضو هیئت علمی)
کلید واژه: کم کاری تیروئید, پرکاری تیروئید, یافتههای آزمایشگاهی, تشخیص ,
چکیده مقاله :
بیماریهای غده تیروئید جز شایعترین اختلالهای غدد درون ریز هستند. کم کاری تیروئید در سگ ها شایع است در گربهبه ندرت رخ می دهد. پرکاری یکی از بیماریهای رایج در گربهها و غیر رایج در سگها است. کمکاری تیروئید اغلب در سگ های میانسال تا پیر با علائم بالینی از قبیل افزایش وزن و چاقی، بیحالی، پوشش مویی نامناسب، عدم تحمل سرما و جستجوی مکانهای گرم، ناباروری، موریختگی غیر شورهای و هیپرپیگمنتاسیون در محل موریختگیها رخ میدهد. یافتههای آزمایشگاهی این بیماری میتواند شامل کمخونی ملایم، افزایش آنزیمهای کبدی و آنزیم کراتین کیناز باشد. افزایش تریگلیسریدها و لیپیدهای خون در بیشتر بیماران رخ میدهد. افزایش کلسترول خون در بیش از 80 درصد سگهای مبتلا دیده میشود و اگر بیشتر از 500 میلیگرم در دسیلیتر باشد احتمال وجود کمکاری تیروئید را تقویت میکند. اندازهگیری غلظت پایه T4 تام خون (Total T4, TT4) باید به عنوان اولبن آزمایش تشخیصی در هنگامیکه کمکاری تیروئید تشخیص داده میشود، انجام شود. است اما در 20 درصد سگها بدون کمکاری تیروئید نیز ممکن است TT4 کاهش یابد. همچنین در 10 درصد سگهای مبتلا به کمکاری تیروئید ممکن است TT4 در محدوده نرمال باشد. بنابراین اندازهگیری غلظت fT4 و یا TSH مهم است. در موارد چالش برانگیز ممکن است نیاز به روشهای تشخیصی دقیقتر مانند تکرار آزمایشها در 4 هفته و یا انجام آزمایشهای تحریک TSH یا TRH باشد. پرکاری تیروئید شایعترین اختلال غدد درونریز در گربه ها است. بیشفعالی، کاهش وزن و پلی فاژی فراوانترین علایم بالینی در گربههای مبتلا میانسال تا مسن هستند. افزایش در یک یا چند آنزیم کبدی، ازتمی، افزایش فسفر خون و اریتروسیتوز پایدارترین یافتههای آزمایشگاهی در گربههایی با پرکاری تیروئید هستند. اگر گربهای برخی علائم بالینی و آزمایشگاهی غیر طبیعی پرکاری تیروئید و افزایش TT4 داشت برای تشخیص بیماری کافی است و نیازی به اندازهگیری fT4 و سایر آزمایشها نیست. هرگاه گربها ی علائم بالینی و آزمایشگاهی متناقض داشت، جهت تشخیص پرکاری تیروئید، سایر آزمایشهای اندوکرین مانند تکرار TT4 یک تا دو هفته بعد، اندازهگیری fT4، آزمایش سرکوب T3 و آزمایش تحریک TSH یا TRH باید انجام شود.
Thyroid diseases are among the most common endocrine disorders in small animals. Hypothyroidism is a common disease in dogs, but spontaneous hypothyroidism is very rare in adult cats. Hyperthyroidism is one of the most common diseases of cats and is uncommon in dogs. Hypothyroidism is primarily a disease of middle aged to old dogs with clinical signs including weight gain to obesity, lethargy, dull haircoat, cold intolerance detected as heat-seeking behavior, decreased libido, reproductive failure, alopecia with no pruritus, and hyperpigmentation in areas of alopecia. Laboratory abnormalities may include mild anemia, increased liver enzymes and increases in muscle enzymes (CPK). Hypertriglyceridemia and hyperlipidemia occurs in a majority of cases. Hypercholesterolemia is seen in approximately 80% of hypothyroid dogs and a serum cholesterol concentration greater than 500 mg/dL is very suggestive of hypothyroidism. Basal concentration of total T4 should be the initial endocrine diagnostic test utilized when hypothyroidism is suspected. However, approximately 20% of dogs without hypothyroidism may also have decreased TT4. In addition, total T4 may be in the normal range in about 10% of dogs with hypothyroidism. Therefore, it is important to measure other endocrine tests (free T4 and TSH concentrations). The challenging cases may require more intensive diagnostic procedures such as repeat testing in 4 weeks and/or stimulation tests (TSH or TRH). Hyperthyroidism is the most common endocrine disease of cats. Hyperactivity, weight loss, and polyphagia in a middle aged to old cat are the most frequent clinical problems. Increase in one or more liver enzymes, azotemia, hyperphosphatemia and erythrocytosis are the most consistent lab abnormalities of the hyperthyroid cats. If a cat has some of the physical and clinical laboratory abnormalities characteristic of hyperthyroidism, and an increased TT4 concentration, it is diagnostic of hyperthyroidism and fT4 or any additional tests are not needed. When faced with conflicting clinical signs and lab data while trying to confirm a diagnosis of hyperthyroidism, other endocrine tests such as repeating total T4 in 1-2 weeks, free T4 concentration, T3 suppression test and/or stimulation tests (TSH or TRH) should be considered.
1. Kaneko H. Thyroid function. In: Kaneko JJ, Harvey JW, Bruss ML, editors. Clinical biochemistry of domestic animals, 6th ed. San Diego, USA:Academic Press; 2008. p. 623-634.
2. Latimer KS. Duncan and Prasse's veterinary laboratory medicine: clinical pathology, 5th ed. John Wiley & Sons; 2011.
3. Mooney CT, Peterson M. BSAVA manual of canine and feline endocrinology, 4th ed. Quedgeley, Gloucester:British Small Animal Veterinary Association; 2012.
4. Peterson ME, Ward CR. Etiopathologic findings of hyperthyroidism in cats. Vet Clin North Am Small Anim Pract 2007; 37(4):633-645.
5. Stockham SL, Scoth MA. Fundamentals of veterinary clinical pathology, 2nd ed. Iowa, USA: Blackwell Publlshing; 2008.
6. Thrall MA, Allison R, Weiser G, Campbell T. Veterinary hematology and clinical chemistry, 2nd ed. 2012.
7. Villiers E, Ristic J. BSAVA Manual of Canine and Feline Clinical Pathology. 3rd ed. British Small Animal Veterinary Association; 2016.