غدد آدرنال، بیماریهای و روشهای تشخیص آزمایشگاهی در دام کوچک
محورهای موضوعی : علوم آسیب شناسی موثر در تولید و درمان بیماری ها
کلید واژه: غدد فوق کلیه, بیماری آدیسون, بیماری کوشینگ, تشخیص آزمایشگاهی,
چکیده مقاله :
غدد فوق کلیه از اندامهای درون ریز مهم در بدن دامهای کوچک هستند که اختلالات مترتبط بتا عملکترد آنهتا بته دلیتل عتدم تشخیص به موقع در بیشتر موارد خسارات جبران ناپذیر و یا مرگ حیوان را به دنبال دارد. ساختار بافتی این غدد منحصر بته فترد است و بخشهای قشری و داخلی این غدد هر کدام مسئول ترشح هورمونهای مهمی در بدن دامها میباشد. بیماریهای عملکردی مهم در میان بیماریهای غدد فوق کلیه در دامهای کوچک را میتوان در دو دسته تقسیم بندی کرد. دسته اول بیماریهای ناشتی از پرکاری و افزایش بیش از حد معمول هورمونهای غدد فوق کلیه هستند که به نامهای هایپرآدرنوکورتیسیسم یا ستندرم/بیماری کوشینگ شناخته میشوند و دسته دیگر بیماریهای ناشی از کمکاری غدد فوق کلیه هستند که به نامهای هایپوآدرنوکورتیسیستم یا سندرم/بیماری آدیسون شناخته میشوند. بیماری کوشینگ در سگهای مسن و موش خرما شایع است اما به ندرت در گربتههتا رخ میدهد. پر ادراری، پرنوشی، بیحالی، شکم متسع و آویزان و مو ریختگی از جمله شایعترین علائتم بتالینی کوشتینگ هستتند. لوکوگرام استرس )شامل نوتروفیلی، لنفوپنی، ائوزنوپنی و مونوسیتوز( همراه با افزایش آلکالین فسفاتاز و کاهش وزن مخصوص ادرار 1( مهمترین یافتههای آزمایشگاهی کوشینگ هستند که در تشخیص آن کمک کننده خواهند بتود. افتزایش نستبت / )کمتر از 020 کورتیزول به کراتینین ادرار در سگی که علائم بالینی و آزمایشگاهی مرتبط با کوشینگ را نشان میدهد، احتمال وجتود بیمتاری را تقویت مینماید. در چنین مواردی جهت تشخیص قطعی بیماری میتوان از آزمایش سرکوب دگزامتازون با دوز پایین و یا آزمتایش خون یا آزمتایش سترکوب ACTH استفاده کرد. در صورت تشخیص قطعی کوشینگ، در مرحله بعد با اندازهگیری ACTH تحریک دگزامتازون با دوز بالا میتوان نوع کوشینگ )وابسته به هیپوفیز یا وابستته بته آدرنتال( را نیتز تعیتین نمتود. آدیستون معمتولا در 3 ساله( و با علائم بالینی از قبیل بیحالی، ضعف، استفراغ، اسهال، درد شکمی و بیاشتهایی به دلیل - سگهای جوان تا میانسال ) 6 کمبود گلوکوکورتیکوئیدها و برادیکاردی، میکروکاردی، کاهش فشار خون، پرادراری و پرنوشی به دلیل کمبود مینرالوکورتیکوئیدها رخ میدهد. مشاهده یافتههای آزمایشگاهی از قبیل ازتمی، کاهش وزن مخصوص ادرار، عدم وجتود لوکتوگرام استترس و بته ویتژه تغییرات الکترولیتهای خون )کاهش سدیم، افزایش پتاسم و نسبت سدیم به پتاسم خون کمتر از 23 احتمتال وجتود آدیستون راتقویت میکند. در چنین مواردی با اندازهگیری غلظت کورتیزول خون و یا آزمایش تحریک ACTH میتوان وجود بیماری را تائید ACTH نمود و در مرحله بعد با اندازهگیری غلظت خون نوع آن (وابسته به هیپوفیز یا وابسته به آدرنال) را تعیین نمود.
The adrenal glands are important organs in the body of small animals, which disruptions associated with their performance due to lack of timely detection in most cases, result in irreparable damage or death of the animal. The tissue structure of these glands is unique and the cortical and internal parts of these glands are responsible for secreting important hormones in the animal's body. In general, important functional diseases among adrenal gland diseases in small animals can be classified into two categories. The first category is the diseases caused by excessive proliferation and excessive growth of the adrenal gland, called hyperadrenocorticism, or cushing's syndrome/disease, and other diseases caused by low activity of adrenal glands that are known as Hypoadrenocorticism or Addison's syndrome/disease. Hyperadrenocorticism is primarily a disease of old dogs and ferrets, but it also occurs rarely in cats. Polyuria and polydipsia, lethargy, pot-belly and alopecia, are among the most frequent clinical signs. A stress leukogram (leukocytosis, mature neutrophilia, lymphopenia, eosinopenia, and monocytosis), increased alkaline phosphatase (ALP) and urine specific gravity <1.020 are good indicators of suspicion to Cushing’s disease. Increased urine cortisol: creatinine ratio (UCCR) in a dog that has classical signs and lab data of Cushing’s is very suggestive of hyperadrenocorticism. If the history, clinical signs, and routine laboratory data are suggestive for hyperadrenocorticism then the diagnosis at this stage is a two-step process: first rule in or rule out hyperadrenocorticism with screening tests [Low Dose Dexamethasome Suppression Test (LDDST) and ACTH stimulation test] and then try to differentiate pituitary and adrenal dependent hyperadrenocorticism with confirmatory tests [blood ACTH concentration and High Dose Dexamethasome Suppression Test (HDDST)]. Addison’s disease usually occurs in young to middle aged (3–6 years) dogs. Lethargy, weakness, vomiting, diarrhea, abdominal pain, anorexia, bradycardia, microcardia, decreased blood pressure, polyuria and polydipsia are the most constant clinical signs of the disease. Laboratory findings including azotemia, decreased urine specific gravity, absence of a stress leukogram and especially a Na: K ratio <23:1 are the key abnormalities to indicate primary hypoadrenocortisim. In such cases, blood cortisol concentration and ACTH stimulation test could be used for diagnosis of Addison’s disease. To differentiate pituitary and adrenal dependent hypoadrenocorticism, the concentration of blood ACTH should be measured.
1. Latimer KS. Duncan and Prasse's veterinary laboratory medicine: clinical pathology, 5th ed. John Wiley & Sons; 2011.
2. Meij BP, Mol JA, 2008, Adrenocortical Function. In: Kaneko JJ, Harvey JW, Bruss ML, editors. Clinical biochemistry of domestic animals, 6th ed. San Diego, USA:Academic Press; 2008. p. 605-622.
3. O'neill DG, Scudder C, Faire JM, et al. Epidemiology of hyperadrenocorticism among 210,824 dogs attending primary‐care veterinary practices in the UK from 2009 to 2014. J Small Anim Pract 2016; 57(7):365-373.
4. Peterson ME, Ward CR. Etiopathologic findings of hyperthyroidism in cats. J Small Anim Pract 2007; 37(4):633-645.
5. Stockham SL, Scoth MA. Fundamentals of veterinary clinical pathology, 2nd ed. Iowa, USA: Blackwell Publlshing; 2008.
6. Thrall MA, Allison R, Weiser G, Campbell T. Veterinary hematology and clinical chemistry, 2nd ed. 2012. p. 497-453
7. Villiers E, Ristic J. BSAVA Manual of Canine and Feline Clinical Pathology. 3rd ed. British Small Animal Veterinary Association; 2016.